Cây ngô là cây lương thực chính của người dân trong chăn nuôi gia súc. Sau khi thu hoạch bắp ngô, phế phụ phẩm như thân, lá ngô, vỏ, lõi ngô tươi được sử dụng cho gia súc ăn trực tiếp. Tuy nhiên, phế phẩm này sau thu hoạch lại rất dồi dào nên được dùng để chế biến làm thức ăn cho gia súc - là cách giúp nông dân tiết kiệm chi phí, đồng thời là nguồn dự trữ thức ăn chăn nuôi vào mùa khô lạnh. Chính vì vậy chế biến phế phụ phẩm từ cây ngô làm thức ăn cho gia súc là điều cần thiết cho người dân chăn nuôi. Sau đây là một số cách chế biến giúp đa dạng nguồn thức ăn cho gia súc từ phụ phẩm cây ngô:
Chế biến bột ngô từ phụ phẩm cây ngô:
Thu gom thân, lá ngô sau thu hoạch, loại bỏ lá già sát gốc, chặt cách gốc 30 - 35cm, thái thành từng đoạn từ 3cm đến 5cm; vỏ bắp ngô, bỏ lớp khô vàng bên ngoài, thái nhỏ 2cm – 3cm; lõi ngô băm nhỏ. Sau đó phơi khô, kiểm tra bằng cách chạm nhẹ vào nguyên liệu, nếu thấy vỡ vụn là đạt độ ẩm dưới 10%. Sử dụng máy xay nghiền nhỏ phụ phẩm thành bột, sau đó thu gom bột đã nghiền vào bao và buộc chặt miệng bao để sử dụng dần. Khi sử dụng, trộn với rỉ mật đường cho ăn trực tiếp.
Ủ chua phụ phẩm từ cây ngô làm thức ăn gia súc
Thực hiện bằng cách: Phơi héo ngô khoảng nửa ngày, trong lúc phơi, cứ 2 giờ cần đảo một lần để cây khô héo đều.
Đập dập, băm nhỏ thân cây ngô 3cm - 5cm, loại bỏ những lá già ở gốc. Tiến hành phối trộn các nguyên liệu theo tỷ lệ sau: 100kg cây, vỏ bắp ngô đã phơi héo, 4kg cám gạo, 4 kg bột sắn, 10kg rỉ mật, 0,5 kg muối ăn, 10 - 20 lít nước sạch.
Dọn sạch hố ủ, rải 1 lớp đá, sỏi xuống đáy hố rồi rải 1 lớp rơm khô dày 10cm lên trên. Sau đó, ta lần lượt nén chặt từng lớp phụ phẩm dầy 15 - 20cm cho đến khi hết nguyên liệu ủ. Sau đó, phủ kín hố ủ bằng lớp đất dầy 30 - 40cm. Che phủ cẩn thận bằng nilon.
Sau khi cho nguyên liệu vào hố ủ khoảng 72 giờ, quá trình lên men yếm khí dừng lại. Cây ngô thức ăn hoặc các phụ phẩm từ trồng ngô sẽ chuyển thành thức ăn ủ chua và có thể sử dùng làm thức ăn cho gia súc nhai lại ăn bắt đầu từ tuần thứ 8. Nếu bảo quản tốt, thức ăn này có thể cho gia súc ăn dần trong 6 tháng.
Trong quá trình ủ, phải đảm bảo: Hố ủ phải chắc chắn, đáy hố phải bằng phẳng, hố có ít nhất 2 mặt đứng và hố được thiết kế, chọn vị trí sao cho không ứ nước, đọng nước, thấm nước. Kiểm tra hố ủ thường xuyên, đồng thời sau mỗi lần lấy thức ăn ra cho vật gia súc ăn xong phải che phủ cẩn thận, tránh nước thấm vào hố ủ.
Ủ thân, lá ngô với urê làm thức ăn gia súc
Để ủ thân, lá cây ngô với urê, cần chuẩn bị các nguyên liệu sau: 100kg thân ngô sau thu hoạch, 2kg urê, 0,5kg muối ăn và 60 lít nước.
Cây ngô thu về phải phơi tái giúp cây ngô dễ ngấm nước có hòa tan urê, có thể phơi bằng cách dựng ở bờ tường 2 - 3 ngày hoặc băm nhỏ 5 - 10 cm rồi phơi cho bay bớt hơi nước 1 - 2 ngày trong điều kiện mùa đông không có ánh nắng.
Quy trình ủ như sau: Hòa tan 2kg urê, 0,5kg muối vào 60 lít nước, bổ sung thêm rỉ mật đường với tỷ lệ 10l cho 1 khối ủ dung tích 1,5m3. Rồi lần lượt cho từng lớp cây ngô băm nhỏ vào bể, mỗi lớp dày 10 - 15cm, rồi dùng ô doa tưới nước urê vào lớp rơm vừa rải, nén chặt bằng chân. Tiếp tục xếp lớp cây ngô khác vào bể, rồi lại tưới nước urê. Tiếp tục từng lớp như vậy cho đến khi đầy hố ủ, hết nguyên liệu rồi đóng hố ủ.
Lưu ý: Thực hiện cho nguyên liệu và tưới hoàn tất hố ủ trong 1 ngày, càng nhanh càng tốt để urê không bị bay đi và đảm bảo chất lượng thức ăn.
Thời gian ủ, khoảng 50 - 60 ngày bắt đầu lấy cho gia súc ăn, nếu chưa cần dùng để lâu hơn. Kiểm tra chất lượng và cách cho trâu bò ăn ủ chua ngô ủ có chất lượng tốt khi mở ra có màu vàng nhạt, mùi thơm (mùi dưa muối).
Khi lấy cho gia súc ăn nên lấy ra từng lớp và che kín ngay bằng nilon và dùng củi, gỗ, gạch dặm lại cho kín. Không nấu chín thức ăn ủ chua vì làm mất vitamin và các chất dinh dưỡng khác.
Như vậy, với một số phương pháp chế biến thức ăn từ phế phụ phẩm cây ngô ở trên sẽ giúp người dân tận dụng những phế phụ phẩm trong nông nghiệp nói chung và cây ngô nói riêng sẽ giúp người dân tận dụng và xử lý đúng cách phụ phẩm nông nghiệp giúp cho vật nuôi béo khỏe, lớn nhanh, tiết kiệm đượ thức ăn tinh bổ sung, góp phần mang lại hiệu quả kinh tế, khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường…/.
Nguồn tin:
