Chuối là cây ăn quả quen thuộc, hữu ích gắn bó với người dân nông thôn. Chuối rất đa dạng về chủng loại: Chuối sứ, chuối ngự, chuối tiêu, chuối hột, chuối lá, chuối rừng,… Cây chuối đem rất nhiều công dụng cho con người từ lá chuối để gói bánh, hoa chuối để làm nộm, quả chuối là nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất, thân chuối, củ chuối làm thức ăn cho gia súc, gia cầm,…
Là một loại cây dễ trồng, thích nghi với các loại đất, chuối được trồng ở hầu hết các gia đình ở nông thôn. Trước nhu cầu của người tiêu dùng ngày càng tăng cao, thì người dân đã mở rộng sản xuất, tăng diện tích trồng và phát triển kinh tế từ chuối để lấy quả cung cấp cho người tiêu dùng hoặc các cơ sở chế biến hoặc một số ít tận dụng lá tươi, lá khô, hoa chuối. Đến thời điểm thu hoạch quả, cây chuối sẽ được chặt để cây con phát triển, một số ít phần thân này có thể tận dụng làm thức ăn gia súc, còn phần lớn thân cây chuối sẽ được chặt bỏ đi. Trước sự lãng phí đó và trước nhu cầu của thị trường thì việc tận dụng nguyên liệu sẵn có để tạo ra các vật liệu thân thiện với môi trường, tạo công ăn việc làm cho người dân là hết sức cần thiết.
Trên thế giới, ngành công nghiệp sản xuất sản phẩm sợi chuối đã hình thành và phát triển khoảng 15 - 20 năm nay. Đây là một thị trường sôi động, phát triển liên tục với những quốc gia xuất khẩu sợi chuối thô hàng đầu thế giới như: Philippines, Ấn Độ, Trung Quốc… Trong đó, Philippines là một trong những nước dẫn đầu về xuất khẩu sợi chuối thô lớn nhất thế giới, với cây chuối siêu sợi có tên gọi là Abaca, hằng năm diện tích trồng chuối được tăng lên từ 15 - 20 vạn ha mới đủ sản phẩm cung cấp cho thị trường xuất khẩu.
Tại Việt Nam, bước đầu thân cây chuối cũng đã tạo nên những điều bất ngờ, điển hình là công ty Musa Pacta là doanh nghiệp đã sở hữu Bằng độc quyền giải pháp hữu ích sản xuất sợi từ thân cây chuối với các sản phẩm nổi bật như: Hàng thủ công mỹ nghệ, giấy, sợi, vải chuối,…
Sợi chuối là loại sợi libe, có cấu trúc hình ống rỗng, là một cấu trúc bền vững, dẻo dai, chịu lực kéo và lực nén, thấm nước tốt. Sợi chuối khó cháy và không bị nấm mốc, nhiễm khuẩn do trong cây chuối có kháng sinh tự nhiên.
Để tạo ra sợi chuối cần có một số loại máy móc như: Máy tuối sợi chuối, máy xẻ thân chuối, máy ép bã, máy ép khuôn chậu cây từ bã chuối, máy làm sạch sợi. Thân cây chuối sau khi thu hoạch về sẽ được bổ thành 4 phần và tách bẹ đưa vào máy ép sợi. Sợi chuối được phân loại và đưa lên giàn, phơi khô, sau đó bó lại và đưa vào máy quay sợi tùy theo mỗi người thợ, có người dấp nước, người phun hơi ẩm hoặc làm khô.
Có thể nói, toàn bộ thân cây chuối đều được tận dụng triệt để, phần lõi trong cùng thân chuối là phần có thể thu được sợi mềm và dẻo nhất, lớp vỏ ngoài cùng lại cho sợi cứng và dày nhất. Và đặc biệt là các xưởng tuốt sợi chuối đều sản xuất không rác thải bởi các chất thải trong quá trình tuốt sợi như bã chuối, nước ép cây chuối sau khi ngâm sẽ là một loại phân tốt cho cây trồng.
Với những đặc tính ưu việt của loại sợi này thì bất cứ thứ gì làm từ sợi bông, sợi gai, sợi len, tre hay gỗ, cũng đều đang được thử nghiệm làm trên sợi chuối. Từ sợi chuối được tạo ra, thì rất nhiều sản phẩm, vật phẩm tiêu dùng như tiền giấy, giấy in, giấy gói, giấy túi lọc, chỉ may, vải, lốp xe hơi, ván ép cao cấp dùng trong du thuyền… Đối với việc bảo vệ môi trường, sợi chuối là loại sợi tự nhiên nhẹ, thân thiện với môi trường, chỉ mất 2 tháng để tự phân huỷ đang trở thành sự lựa chọn ưu việt để sản xuất khẩu trang nhằm bảo vệ môi trường. Ngành vật liệu xây dựng cũng cần đến sợi chuối để sản xuất ván sợi, vật liệu cách nhiệt, bê tông độn sợi chuối. Sợi chuối nhẹ hơn so với sợi từ tre, nứa và có tính chịu nước cao nên có tuổi thọ cao. Dựa vào đặc tính này mà nhiều nhà sản xuất vải đã kết hợp giữa tơ chuối và sợi bông để tạo ra những loại vải siêu bền. Vải sợi chuối không mùi, dễ nhuộm, không co lại và bạc màu sau khi giặt.
Với tiềm năng sẵn có, công nghệ ép thân chuối lấy sợi sẽ mở ra hướng đi mới cho người dân trước xu thế hướng đến phát triển bền vững sản phẩm thân thiện với môi trường và hạn chế sử dụng đồ nhựa, đó chính là mảnh đất màu mỡ để các sản phẩm của sợi chuối đến với thị trường quốc tế. Đây chính là một mô hình kinh tế xanh, kinh tế nông nghiệp tuần hoàn, kinh tế không rác thải phù hợp và hiệu quả với vùng nông thôn. Cùng với đó, thì công nghệ này đã tạo công ăn việc làm, thu nhập ổn định cho người lao động từ việc chặt chuối, vận chuyển, tuốt sợi, ép bã, ngâm ủ nước thân chuối, quả chuối để làm chế phẩm sinh học hữu cơ, sản xuất đồ thủ công mỹ nghệ, đồ gia dùng bằng sợi chuối.
Trước những lợi ích và tiềm năng từ sợi chuối, các địa phương của Hà Giang cũng có thể mở rộng thị trường phát triển sản phẩm từ sợi chuối đem lại giá trị kinh tế, góp phần cải thiện giá trị kinh tế xã hội cho người dân.
Nguồn tin:
