Truy xuất nguồn gốc là hoạt động giám sát, xác định được một đơn vị sản phẩm hoặc dịch vụ qua từng công đoạn theo thời gian, địa điểm của quá trình sản xuất, chế biến, lưu trữ, bảo quản, vận chuyển, phân phối và kinh doanh.
TXNG sản phẩm hàng hóa bằng điện thoại thông minh. Ảnh: St
Trong thời đại bùng nổ công nghệ thông tin, truy xuất nguồn gốc (TXNG) ngày càng trở thành một yếu tố quan trọng đối với doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp quản lý, kiểm soát hàng hoá, giảm thiểu sản phẩm hàng giả, hàng nhái, kém chất lượng ngày càng tràn lan trên thị trường, đồng thời giúp người tiêu dùng trở nên tự tin hơn vì biết được nguồn gốc của sản phẩm mình cần.
Trên thế giới, tại hầu hết những nước phát triển, TXNG sản phẩm là yếu tố quan trọng và bắt buộc đối với nhiều loại sản phẩm, với một số phương pháp TXNG như: Đối với sản phẩm bao gói sử dụng tài liệu, thông tin, chứng nhận nguồn gốc, chứng nhận phân tích... hoặc tem truy xuất, nhãn truy xuất đóng gói sản phẩm với các thông tin như: Tên sản phẩm, thành phần và phụ gia, nguồn gốc xuất xứ, tên, địa chỉ nơi sản xuất, hạn sử dụng... Đối với các sản phẩm có bao gói, giá trị cao, dùng phương pháp nhận dạng quang học, thông qua “Bar code”, “QR code” hoặc phương pháp thẻ điện từ: EID, RFIDs, NFC,... Theo đó, sản phẩm được gắn tem/seal ngay khi tham gia vào khâu sản xuất và được cập nhật thông tin trong từng công đoạn, sử dụng công nghệ điện tử để truy xuất được thông tin, qua đó giúp kiểm soát được thông tin trên toàn chuỗi, đảm bảo tính đồng bộ và kịp thời của số liệu khi xảy ra sự cố và quản lý tập trung trên quy mô lớn,…
Tại Việt Nam, TXNG sản phẩm, hàng hóa đang dần trở thành xu thế tất yếu và là yêu cầu bắt buộc, cho phép người tiêu dùng có đầy đủ thông tin ngược dòng, từ sản phẩm cuối cùng về nơi sản xuất ban đầu, rà soát từng công đoạn trong chế biến và phân phối. Hiện nay, nhiều doanh nghiệp đã hướng đến sản xuất các ngành hàng nông sản, thực phẩm đạt các tiêu chuẩn VietGAP, HACCP, ISO 22000... nhưng như vậy vẫn chưa đủ nghiêm ngặt cho chuẩn mực chất lượng. Người tiêu dùng cần có sự minh bạch hơn về quy trình, nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa tức họ cần có thông tin TXNG tại tất cả các khâu trong chuỗi sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, để biết liệu đơn vị cung cấp sản phẩm có nỗ lực tối đa trong vấn đề đảm bảo chất lượng sản phẩm, hàng hóa hay không; sản phẩm, hàng hóa có được kiểm soát chất lượng một cách nghiêm túc trong toàn bộ chuỗi cung ứng hay không. Hiện nay, hoạt động TXNG ngày càng trở nên cần thiết và là tiêu chí bắt buộc trong xuất khẩu.
Việc minh bạch hóa nguồn gốc các sản phẩm hàng hóa, nhất là lương thực, thực phẩm là chìa khóa khởi tạo niềm tin cho người tiêu dùng, giúp ngăn chặn các hành vi gian lận thương mại. Đồng thời, TXNG còn giúp doanh nghiệp nâng cao vị thế thương hiệu nhằm đẩy mạnh xã hội hóa hoạt động TXNG để phục vụ hội nhập quốc tế và nâng cao hiệu quả công tác quản lý Nhà nước, bảo đảm chất lượng, tính an toàn của sản phẩm hàng hóa. Ngày 19/1/2019, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 100/QĐ-TTg phê duyệt “Đề án triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống TXNG” (gọi tắt là Đề án 100). Qua thời gian triển khai thực hiện, đến nay, Bộ KH&CN đã chủ trì, phối hợp các bộ có liên quan xây dựng và công bố 30 tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) về TXNG, đang hoàn thiện để đưa vào vận hành “Cổng thông tin TXNG sản phẩm hàng hoá quốc gia” trong năm 2024.
Bên cạnh đó, một số Bộ ngành đã ban hành quy định về TXNG, bước đầu tạo hành lang pháp lý trong quản lý sản phẩm, hàng hóa thuộc trách nhiệm của các Bộ ngành. Cụ thể như: Thông tư số 17/2021/TT- BNNPTNN ngày 20/12/2021 Quy định về TXNG, thu hồi và xử lý thực phẩm không bảo đảm an toàn thuộc phạm vi quản lý của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Bộ Y tế ban hành Thông tư số 25/2019/IT-BYT ngày 30/8/2019 Quy định về TXNG sản phẩm thực phẩm thuộc trách nhiệm quản lý của Bộ Y tế. Đối với xuất khẩu, việc TXNG sản phẩm hàng hóa, nhất là nông sản giúp các bên liên quan có thể truy xuất thông tin nhanh chóng, chính xác, giúp doanh nghiệp hướng đến chinh phục thị trường quốc tế vốn đòi hỏi rất khắt khe về TXNG hàng hóa trong cả sản xuất lẫn thương mại. Trong bối cảnh người tiêu dùng trong nước ngày càng cần sự minh bạch đối với sản phẩm hàng hóa thì “Truy xuất nguồn gốc” được coi là “chìa khóa” khởi tạo niềm tin cho người tiêu dùng, giúp họ yên tâm sử dụng những sản phẩm nguồn gốc rõ ràng và chất lượng đảm bảo, đồng thời ngăn chặn hành vi gian lận thương mại, góp phần xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm Việt Nam.
Tại tỉnh Hà Giang, việc TXNG đã được Sở Khoa học và Công nghệ tích cực triển khai tem TXNG đối với các sản phẩm nông sản chủ lực của tỉnh, như: Cam Sành, chè, mật ong Bạc hà, gạo Già Dui, qua đó góp phần bảo vệ thương hiệu, tạo niềm tin với khách hàng, hạn chế hàng giả, hàng kém chất lượng, không rõ nguồn gốc, bảo vệ thương hiệu, nâng cao tính cạnh tranh của sản phẩm, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý của cơ quan nhà nước. Nhằm nâng cao hơn nữa việc bảo vệ thương hiệu nông sản địa phương, hướng đến sản xuất nông nghiệp bền vững, UBND tỉnh đã ban hành các kế hoạch triển khai ứng dụng tem điện tử TXNG các sản phẩm nông nghiệp trên địa bàn tỉnh. Đặc biệt, UBND tỉnh ban hanh kế hoạch triển khai Đề án Áp dụng và quản lý hệ thống TXNG trên địa bàn tỉnh; nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước, kiểm soát chất lượng, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, giảm thủ tục hành chính, chi phí quản lý, nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại; giúp doanh nghiệp, HTX, người sản xuất quản lý được hàng hoá và bảo vệ sản phẩm của mình; công khai, minh bạch thông tin TXNG sản phẩm hàng hóa để sản phẩm không bị mạo danh, làm giả, làm nhái, không bị chia sẻ thị phần; giúp người tiêu dùng dễ dàng nhận biết đầy đủ thông tin về sản phẩm. Mục tiêu đến năm 2025, 100% sản phẩm hàng hóa sản xuất trên địa bàn tỉnh được ứng dụng TXNG.
Như vậy, có thể thấy, việc dán tem TXNG cho sản phẩm, hàng hoá là một biện pháp hiệu quả đảm bảo tính chất và nguồn gốc của sản phẩm. Do đó, cần tăng cường TXNG tạo sự cạnh tranh cho sản phẩm hàng hóa hiện nay là rất cần thiết. Đối với doanh nghiệp, TXNG thông tin sản phẩm là bước đầu tạo sự tin tưởng với khách hàng, khẳng định vị thế của doanh nghiệp, giúp mở rộng thị trường tiêu thụ trong nước và xuất khẩu. Đối với người tiêu dùng, TXNG là giải pháp kiểm tra chất lượng sản phẩm nhanh gọn, giúp người tiêu dùng có thể biết rõ về nguồn gốc, xuất xứ và quá trình sản xuất của sản phẩm tạo niềm tin với người tiêu dùng, đảm bảo mua được hàng chính hãng và an toàn trong quá trình sử dụng. Đối với các cơ quan chức năng, hệ thống TXNG sản phẩm sẽ giúp việc kiểm tra và xử lý sản phẩm không đạt chất lượng được dễ dàng hơn. Do đó, có thể nói TXNG hàng hóa trở thành công cụ không thể thiếu để xác minh và đảm bảo sự tin cậy trong quá trình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm./.
Nguồn tin:
.jpg)
