Chè Shan tuyết là giống chè cổ thụ mọc trên những dãy núi cao, lá chè, búp chè được phủ một lớp nhung trắng như tuyết, đây là đặc điểm mà những giống chè trồng ở các vùng Trung du và vùng Đồng bằng trong cả nước không thể có được.
Tỉnh Hà Giang có rất nhiều rừng chè shan tuyết cổ thụ do được thiên nhiên ưu đãi với khí hậu và thổ nhưỡng cực kỳ thích hợp và thuận lợi cho cây chè Shan tuyết phát triển và cho chất lượng tốt, ở độ cao 1.300 - 2.247m so với mực nước biển, quanh năm mây mù bao phủ, nhiệt độ thấp rất phù hợp để phát triển sản xuất, chế biến chè Shan tuyết hữu cơ,… chất lượng cao. Cây chè Shan tuyết được phân bố trên địa bàn tất cả các huyện, thành phố, hàng năm đạt 85.211 tấn, trong đó diện tích chè Shan tuyết của Hà Giang được trồng nhiều chủ yếu quanh dãy núi Tây Côn Lĩnh ở 5 huyện (Bắc Quang, Hoàng Su Phì, Vị Xuyên, Quang Bình, Xín Mần). Từ lâu chè Shan tuyết Hà Giang đã được thị trường trong nước tin dùng mà còn xuất khẩu tới hơn 20 quốc gia tại châu Á, châu Âu, châu Mỹ với sản phẩm chè đa dạng, phong phú (chè đen, chè xanh, chè vàng, chè Phổ Nhĩ, hồng trà). Đặc biệt, tham gia cuộc thi Trà quốc tế tổ chức tại Pháp, sản phẩm trà Shan tuyết cổ thụ của HTX Tây Côn Lĩnh đã xuất sắc giành 3 giải thưởng cao nhất (giải Vàng, Bạc, Ấn tượng), điều này một lần nữa khẳng định thương hiệu chè Shan tuyết Hà Giang trên trường quốc tế.
Cây chè được xác định là một trong những cây hàng hoá chiến lược trong phát triển kinh tế nông nghiệp của tỉnh, không chỉ là cây giúp xoá đói giảm nghèo, phủ xanh đất trống đồi núi trọc, mà còn là cây trồng góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng tích cực. Trong những năm qua, tỉnh ta đã có nhiều chính sách đầu tư cho sản xuất, chế biến, chè Shan tuyết cồ thụ và phát triển thương hiệu cho sản phẩm chè Shan tuyết nhằm nâng cao giá trị gia tăng, phát triển bền vững cây chè Shan tuyết và thương hiệu sản phẩm chè Shan tuyết Hà Giang. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 11 doanh nghiệp, 13 hợp tác xã và 290 cơ sở, hộ kinh doanh, chế biến chè với tổng công suất chế biến khoảng 280 tấn chè búp tươi/ngày, đáp ứng được nhu cầu chế biến sản lượng chè hiện có, Hàng năm, giá trị sản xuất ngành chè đem lại gần 690 tỷ đồng, chiếm khoảng 10% giá trị ngành trồng trọt. Đặc biệt, Hà Giang hiện có 45 sản phẩm chè của các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh được phát triển thành sản phẩm OCOP địa phương;....
Ngày 16/8/2018, Cục Sở hữu trí tuệ thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đã chính thức ban hành Quyết định số 2835/QĐ-SHTT về việc cấp Giấy chứng nhận Đăng ký Chỉ dẫn địa lý (CDĐL) số 00069 cho sản phẩm chè Shan tuyết "Hà Giang", phạm vi bảo hộ của CDĐL tại địa bàn 44 xã thuộc 06 huyện, thành phố có sản phẩm chè Shan tuyết. Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Hà Giang là Tổ chức quản lý CDĐL này. Giấy chứng nhận nhằm bảo hộ quyền lợi cho người trồng chè và người dùng chè Shan tuyết, đồng thời tạo giá trị gia tăng cho sản phẩm tham gia thị trường trong nước và vươn ra thị trường thế giới, mở ra cơ hội lớn cho sản phẩm chè Shan tuyết của tỉnh Hà Giang bởi nó mang lại nhiều lợi ích, từ phát triển kinh tế, quảng bá sản phẩm cho đến bảo vệ quyền lợi người chè Shan tuyết dùng...
Tuy nhiên, việc xây dựng, quản lý và khai thác CDĐL “Hà Giang” dùng cho sản phẩm chè Shan tuyết mới chỉ dừng lại ở kết quả đăng ký xác lập quyền, chưa thực hiện các nội dung về quản lý, sử dụng và khai thác CDĐL một cách có hiệu quả nhằm mang lại giá trị kinh tế cho người sản xuất, kinh doanh chè Shan tuyết tại địa phương. Mặc dù CDĐL Hà Giang cho sản phẩm chè Shan tuyết đã được đăng ký, công nhận nhưng nếu quá trình quản lý và khai thác chưa được triển khai, những giá trị của CDĐL chưa được thể hiện trên thực tế, quan trọng hơn là những mong muốn và sự chờ đợi của người sản xuất chưa được đáp ứng, sản phẩm chè Shan tuyết Hà Giang chưa được phát triển về sản lượng, quản lý và khai thác giá trị “thương hiệu” của nó.
Nhằm từng bước khuyến khích, đẩy mạnh chè Shan tuyết thụ chè Shan tuyết theo tem, nhãn, đồng thời đưa CDĐL sản phẩm xuất hiện rộng rãi trên thị trường, nâng cao ý thức, tinh thần trách nhiệm bảo vệ thương hiệu của người dân, đồng thời nâng cao giá trị sản phẩm chè Shan tuyết. Với xu thế hội nhập kinh tế, nền kinh tế thị trường đang ngày càng đòi hỏi các sản phẩm có chất lượng cao, có sự đảm bảo về chất lượng, giá cả ổn định. Chính vì vậy, cần phải xác định được tên tuổi và chỗ đứng trên thị trường trong nước cũng như thị trường nước ngoài, tăng cường lợi thế cạnh tranh, thúc đẩy việc phát triển một loại cây có giá trị kinh tế, tăng thu nhập cho người dân.
Xuất phát từ những lý do nêu trên, Chi cục quản lý chất lượng nông lâm, thủy sản thuộc Sở NN&PTNT tỉnh Hà Giang đã được UBND tỉnh và Sở KH&CN cho triển khai thực hiện nhiệm vụ: Quản lý và phát triển chỉ dẫn địa lý “Hà Giang” cho sản phẩm chè Shan tuyết của tỉnh Hà Giang. Trong quá trình triển khai thực hiện nhiệm vụ, Chi cục Quản lý chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản đã phối hợp với Trung tâm quy hoạch và PTNT I thực hiện các nội dung: Tổ chức xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện nhiệm vụ; hỗ trợ cấp quyền sử dụng CDĐL Hà Giang cho sản phẩm chè Shan tuyết cho các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh sản phẩm được lựa chọn; chuyển giao mô hình quản lý và phát triển sản phẩm mang CDĐL Hà Giang cho sản phẩm chè Shan tuyết theo chuỗi giá trị gắn với truy xuất nguồn gốc cho tổ chức quản lý CDĐL; tổ chức tập huấn nâng cao nhận thức, năng lực cho các chủ thể về sở hữu trí tuệ, quản lý nguồn gốc, chất lượng sản phẩm được bảo hộ CDĐL Hà Giang cho sản phẩm chè Shan tuyết theo chuỗi giá trị và Tổ chức quản lý nhiệm vụ. Triển khai xây dựng kế hoạch phát triển thị trường cho sản phẩm mang CDĐL Hà Giang cho sản phẩm chè Shan tuyết, trong đó, Sở KH&CN đã phối hợp hướng dẫn, hỗ trợ các đơn vị, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất sản phẩm chè Shan tuyết của tỉnh Hà Giang (xây dựng, đăng ký tài sản trí tuệ, nhãn hiệu hàng hóa, áp dụng các tiêu chuẩn quản lý chất lượng tiên tiến...); hướng dẫn, hỗ trợ các đơn vị, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất triển khai, tham gia Chương trình hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Hà Giang; hướng dẫn, hỗ trợ các đơn vị, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất tham gia vào CDĐL Hà Giang cho sản phẩm chè Shan tuyết và phối hợp cùng sở NN&PTNT triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc trên địa bàn tỉnh Hà Giang đến năm 2025...
Sau gần 2 năm triển khai thực hiện, Ban chủ nhiệm nhiệm vụ đã đạt được các kết quả cụ thể trong chủ động và nỗ lực thực hiện tốt việc tổ chức, quản lý và chủ trì thực hiện nhiệm vụ, phương án tổ chức thực hiện và phương pháp tiến hành khoa học, phù hợp: Tổ chức xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện; kế hoạch tổ chức thực hiện và tổ chức các buổi hội thảo thống nhất về nội dung, ...; hỗ trợ cấp quyền sử dụng CDĐL Hà Giang cho sản phẩm chè Shan tuyết cho các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh sản phẩm được lựa chọn; chuyển giao mô hình quản lý và phát triển sản phẩm mang CDĐL cho sản phẩm chè Shan tuyết theo chuỗi giá trị gắn với truy xuất nguồn gốc cho tổ chức quản lý CDĐL; tổ chức tập huấn nâng cao nhận thức, năng lực cho các chủ thể về sở hữu trí tuệ, quản lý nguồn gốc, chất lượng sản phẩm được bảo hộ CDĐL cho sản phẩm chè Shan tuyết theo chuỗi giá trị;....
Nhiệm vụ được triển khai đã mang lại hiệu quả về mặt khoa học: Giúp cho cán bộ địa phương, các đơn vị doanh nghiệp, HTX, các hội viên hiểu biết thêm về quyền bảo hộ sở hữu trí tuệ, nâng cao năng lực cho các thành viên tham gia nâng cao kiến thức, kinh nghiệm triển khai các nhiệm vụ. Nhiệm vụ đã tuyên truyền quảng bá cơ sơ sở sản xuất kinh doanh chè, các hộ nông dân trong khu vực hiểu và nắm được quyền và lợi ích khi tham gia Hội; kết quả của nhiệm vụ cũng đã khắc phục được những khó khăn, vướng mắc trong công tác quản lý và sử dụng CDĐL chè Shan tuyết Hà Giang của địa phương, tạo điều kiện cho các hộ dân trồng chè Shan tuyết trên địa bàn huyện nâng cao giá trị sản xuất. Bên cạnh đó, thông qua các lớp tập huấn đã hướng dẫn cho các hộ nông dân, hội viên Hội nắm và hiểu được các văn bản quản lý về CDĐL góp phần vào việc gìn giữ, bảo tồn và phát triển sản phẩm đặc sản về chè Shan tuyết của tỉnh Hà Giang.
Hiệu quả về mặt xã hội, nhiệm vụ đã giúp nâng cao giá trị kinh tế cho các hộ sản xuất chè Shan tuyết, góp phần xóa đói giảm nghèo, nâng cao thu nhập, đặc biệt là người dân tộc Mông, Tày, Nùng, Dao,... trong vùng thực hiện nhiệm vụ, tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc. Việc sản phẩm chè Shan tuyết Hà Giang được bảo hộ CDĐL trên thị trường đã mang lại lợi ích xã hội rất lớn trong việc người tiêu dùng đã biết đến sản phẩm chè Shan tuyết “Hà Giang”, ngoài ra nó còn là động lực thúc đẩy cho sự phát triển của các hệ thống thương mại, du lịch sinh thái gắn với du lịch di tích trên địa bàn tỉnh...
Bên cạnh đó, các tổ chức tập thể (HTX, Hội...), các doanh nghiệp, các cơ sở sản xuất, công ty có tham gia sản xuất và thương mại chè Shan tuyết cũng được hưởng lợi trực tiếp từ nhiệm vụ như: Được đào tạo, phổ biến kiến thức về CDĐL, các quy định hiện hành có liên quan, khắc phục được tình trạng chưa hiểu và hiểu chưa đúng về những lợi ích và các quy định về CDĐL; được sử dụng logo, tem nhãn, bao bì sản phẩm do nhiệm vụ xây dựng và hỗ trợ đáp ứng được các yêu cầu về chất lượng, đảm bảo sự quản lý chặt chẽ trên thị trường; được hưởng lợi từ hệ thống quảng bá, phổ biến thông tin về CDĐL chè Shan tuyết Hà Giang; được hỗ trợ xây dựng mối quan hệ liên kết trong sản xuất, thương mại, được hỗ trợ xây dựng các kênh thương mại chè Shan tuyết, tiếp cận và mở rộng thị trường trong nước; được bảo hộ sản phẩm trên thị trường...
Hiệu quả về mặt phát triển kinh tế: Kết quả thực hiện nhiệm vụ đã góp phần duy trì và phát triển thương hiệu chè Shan tuyết Hà Giang, hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm và thúc đẩy sản xuất phát triển tăng thu nhập và nâng cao đời sống cho người sản xuất sản phẩm chè Shan tuyết. Góp phần nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý các cấp, các ngành và người dân địa phương về sở hữu trí tuệ, thúc đẩy Sở hữu trí tuệ ở các địa phương, tạo cơ sở nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm chè Shan tuyết Hà Giang với thị trường trong nước và Quốc tế, giúp nâng cao giá trị kinh tế cho các hộ sản xuất chè Shan tuyết.
Kết quả của nhiệm vụ là kiến thức và năng lực trình độ quản lý, khai thác, sử dụng của các cơ quan quản lý Nhà nước về CDĐL, đóng góp một cách tích cực về mặt phương pháp, kinh nghiệm trong việc phát triển các CDĐL cho các địa phương có các đặc sản nổi bật. Nhiệm vụ đã xây dựng được hệ thống tổ chức quản lý và phát triển CDĐL nhằm bảo vệ uy tín, danh tiếng, giúp đẩy mạnh việc tiêu thụ sản phẩm chè Shan tuyết và thúc đẩy sản xuất phát triển, tăng thu nhập, nâng cao đời sống cho người sản xuất. Có thể khẳng định, nhiệm vụ đã giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm chè Shan tuyết đặc sản của tỉnh Hà Giang.
Qua kết quả của quá trình thực hiện nhiệm vụ, có thể nhận thấy để phát huy hơn nữa kết quả đã đạt được cần có sự chung tay vào cuộc của chính quyền các cấp trong việc chỉ đạo hướng dẫn áp dụng quy trình trồng trọt, chăm sóc, chế biến, bảo quản chè Shan tuyết mang CDĐL Hà Giang và đẩy mạnh hơn nữa việc tham gia xúc tiến thương mại, tìm thị trường đầu ra cho sản phẩm, bảo đảm giá cả ổn định; tạo sự yên tâm cho người trồng chè Shan tuyết. Bên cạnh đó, cần tạo điều kiện hỗ trợ phát triển cây Chè Shan tuyết, hỗ trợ người dân áp dụng các biện pháp kỹ thuật canh tác... nhằm đưa cây chè Shan tuyết của tỉnh phát huy lợi ích, thực sự là một trong những cây hàng hoá mang tính chiến lược trong phát triển kinh tế nông nghiệp của tỉnhHà Giang./.
Nguồn tin:
.jpg)
