Hà Giang là tỉnh có tiềm năng phát triển cây chè, là một trong những tỉnh có diện tích chè lớn nhất của cả nước, với phần lớn là chè Shan tuyết. Tuy nhiên, xét về tổng thể, chưa khai thác được các tiềm năng, thế mạnh từ cây chè, công nghệ chế biến chè hiện có chủ yếu tập trung vào chế biến tạo ra các sản phẩm trà phục vụ thị trường trong nước, một số ít các doanh nghiệp đã mạnh dạn đầu tư công nghệ để sản xuất ra các loại trà có chất lượng cao phục vụ xuất khẩu như: Trà xanh, trà đen, hồng trà, trà phổ nhĩ... với giá trị tương đối cao. Trong khi thiếu các sản phẩm phục vụ chăm sóc sức khoẻ con người dưới dạng sản phẩm kháng khuẩn, sản phẩm làm đẹp như mỹ phẩm... được sản xuất từ sản phẩm của chè.
Trong cây chè, đặc biệt là lá và vỏ quả chè có một số dược chất có nhiều ưu việt trong chăm sóc sức khoẻ con người như: Kháng khuẩn, kháng viên, chống lão hoá, phòng bệnh ung thư... Nhiều công trình nghiên cứu ngoài nước và trong nước đã thu được những kết quả cụ thể liên quan đến vấn đề này. Thực tiễn trên thị trường cũng đã có nhiều sản phẩm kháng khuẩn, làm đẹp có nguồn gốc từ cây chè đã được sản xuất và cung cấp cho thị trường, được người tiêu dùng đánh giá cao.
Tuy nhiên, tại Hà Giang, ngoài việc chế biến sản phẩm trà từ lá chè, một số phế liệu cây chè như vỏ quả chè còn chưa được tận dụng. Quả chè đến vụ, quả già sẽ tự rơi xuống gốc cây, phân huỷ theo tự nhiên, hay được người dân thu hạt, ươm cây giống, vỏ quả chè thì bỏ không dùng đến. Bà con vùng chè chưa có thêm thu nhập từ nguồn quả chè khiến nguồn nguyên liệu tài nguyên từ cây chè bị bỏ lãng phí. Từ thực tiễn nêu trên, nhằm khai thác tiềm năng sẵn có tại địa phương, tận dụng lợi thế, cơ hội phát triển; trên cơ sở nhu cầu thị trường về sản phẩm kháng khuẩn, làm đẹp từ cây chè,… Công ty TNHH Thành Sơn đề xuất và được UBND tỉnh Hà Giang phê duyệt triển khai dự án: “Ứng dụng khoa học và công nghệ sản xuất sản phẩm làm sạch kháng khuẩn và làm đẹp từ vỏ quả chè Shan tuyết cổ thụ Tây Côn Lĩnh Hà Giang”. Dự án triển khai thực hiện với mong muốn tạo thêm sản phẩm mới từ cây chè, giúp bà con vùng cao có thêm thu nhập mới từ quả chè; giúp doanh nghiệp đa dạng hoá sản phẩm, tăng lợi nhuận; giúp người lao động thêm cơ hội việc làm, ổn định đời sống bám với nghề; giúp người tiêu dùng có thêm sự lựa chọn cho các sản phẩm từ cây chè Shan tuyết cổ thụ của Hà Giang.
Dự án thực hiện với mục tiêu: Nghiên cứu hoàn thiện quy trình công nghệ tách chiết polyphenol và xây dựng mô hình sản xuất Gel rửa tay; 05 sản phẩm làm đẹp từ vỏ quả chè shan Hà Giang với các sản phẩm gồm: Gel rửa mặt, Gel tẩy tế bào chết, Nước tonic (còn gọi là nước hoa hồng), Xịt khoáng, Serum dưỡng da. Sản xuất thử sản phẩm gel rửa tay và các sản phẩm làm đẹp từ Polyphenol của vỏ quả chè shan, xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm. Đào tạo, tiếp nhận và làm chủ được các quy trình công nghệ, sản xuất các sản phẩm từ vỏ quả chè.
Sau thời gian triển khai thực hiện, dự án đã đạt được những kết quả sau: Khảo sát, đánh giá vùng nguyên liệu, phân tích các chỉ tiêu thành phần nguyên liệu để sản xuất sản phẩm gel rửa tay và các sản phẩm làm đẹp từ vỏ quá chè tại 4 vùng chè Shan tuyết cổ thụ sống trên dải núi Tây Côn Lĩnh Hà Giang. Với địa hình núi đất và cao, những cây chè nằm dọc trải dài núi Tây Côn Lĩnh thuộc nhiều huyện, nhiều xã và nhiều thôn của tỉnh. Cây chè sống ở độ cao từ 500m lên đến 600m so với mực nước biển, chúng sống nhờ các khoáng chất và các địa y tự nhiên. Những cây chè sống ở núi có độ cao thấp hơn cây phát triển và ra hoa kết trái cũng như vào vụ chè búp tươi cũng cho ra sớm hơn, cây càng sống ở trên cao và sâu trong rừng sẽ cho ra búp chè và hoa trái chậm hơn. Quá trình sinh trưởng, phát triển của quần thể chè Shan tuyết cổ nơi đây chủ yếu phụ thuộc vào điều kiện môi trường tự nhiên, không có sự tác động của con người, quá trình hình thành và phát triển của cây dựa vào thổ nhưỡng, khí hậu và quang hợp của ánh nắng mặt trời. Những cây sống ở núi thấp cho ra hoa trái sớm hơn những cây sống trên cao và sâu ở trong rừng hơn. Vùng chè thôn Vàng Luông, xã Thượng Sơn xuất hiện hoa sớm nhất, tiếp theo là vùng chè thôn Nà Thác, xã Phương Độ, tiếp đến vùng chè thôn Xà Phìn, xã Phương Tiến. Quả chè hình thành giữa các vùng, trung bình từ 10 ngày đến 15 ngày. Thời gian quả chè già dần vào tháng 11 và 12, những cây sống ở vùng núi thấp, tiếp cận ánh sáng mặt trời nhiều hơn quả phát triển và nhanh già hơn những cây sống ở trên núi cao và sống ở bóng râm. Quả chè già sẽ tự nứt các mắt vỏ và rơi hạt rồi tự rụng xuống đất nếu không dược thu hái. Kết quả khảo sát: Ngoài một số lượng nhỏ quả chè được người dân thu hái phục vụ ươm cây giống, còn lại đa phần quả chè rơi rụng tự nhiên xuống đất. Đây là nguồn phế liệu chưa được tận dụng và khai thác hiệu quả phục vụ chế biến.
Đối với việc phân tích chất lượng vỏ quả chè, tiến hành thu thập ngẫu nhiên 400kg quả chè tươi tại 04 vùng (mỗi vùng 50kg quả chè non, 50kg quả chè già) để phân tích các chỉ tiêu hoá, lý của nguyên liệu sản xuất ra các sản phẩm theo nội dung dự án đặt ra theo thuyết minh dự án đã dược duyệt. Kết quả phân tích cho thấy vitamin c không tìm thấy trong mẫu phân tích; còn lại, thành phần các vi lợi khác đều không có sự chênh lệch đáng kể giữa các vùng khảo sát và giữa quả chè non và quả chè già. Đặc biệt là polyphenol và catechin chiếm tỷ lệ khá cao, từ 1.583% đến 2.048%, đáp ứng tốt các tiêu chí về nguyên liệu.
Tiến hành xây dựng nhà xưởng, mua sắm thiết bị máy móc xây dựng hồ sơ cấp phép cơ sở đủ điều kiện sản xuất. Song song với việc khảo sát vùng nguyên liệu, đơn vị đã tổ chức cải tạo, sửa chữa nhà xưởng thành phòng sản xuất mỹ phẩm, diện tích 135m2. Phòng được ngăn chia các phòng nhỏ phù hợp cho từng công đoạn trong quy trình sản xuất gel rửa tay và các sản phẩm làm đẹp. Đồng thời đơn vị cũng tiến hành các nội dung sửa chữa chính như: Sàn nhà các phòng được cải tạo, ốp nhựa giả gỗ và gạch cho sản xuất; ngăn từng phòng riêng theo chức năng đảm bảo phù hợp cho từng công đoạn sản xuất; làm lại mái trần; lắp hệ thống nước làm vệ sinh các máy và hệ thống đường điện; đầu tư trang bị hệ thống thiết bị phụ trợ như: Quạt, điều hoà, giá, tủ... phục vụ sản xuất. Đơn vị đã lập hồ sơ trình và được Sở Y tế cấp phép “Đủ điều kiện sản xuất mỹ phẩm”.
Dự án đã tiếp nhận và làm chủ được 02 quy trình kỹ thuật: Quy trình chiết xuất polyphenol từ vỏ quả chè Shan tuyết và Quy trình sản xuất sản phẩm gel rửa tay và 05 sản phẩm làm đẹp (gel rửa mặt, gel tẩy tế bào chết, xịt khoáng, tonic, serum).
Đồng thời, đã chiết xuất thử nghiệm thành công polyphenol từ vỏ quả chè Shan tuyết cổ thụ và sản xuất thử nghiệm thành công gel rửa tay và 05 sản phẩm làm đẹp với việc sử dụng nguồn nguyên liệu đầu vào chính là polyphenol tự chiết xuất, đảm bảo quy mô, số lượng theo thuyết minh dự án được duyệt, được cơ quan có thẩm quyền kiểm nghiệm đạt tiêu chuẩn chất lượng, an toàn cho người sử dụng, làm căn cứ để đơn vị công bố tiêu chuẩn cơ sở đối với các sản phẩm. Sản phẩm đã tiếp thị cho khách hàng dùng thử và bước đầu được ghi nhận từ kết quả tham vấn ý kiến phản hồi cho thấy sản phẩm đã mang lại hiệu quả lâm sàng và được người dùng chấp nhận và đánh giá cao.
Trong công tác đào tạo, tập huấn đã đào tạo cho 10 công nhân kỹ thuật nắm vững quy trình và chủ động ứng dụng và sản xuất một cách thành thục trong việc vận hành máy móc và các quy trình kỹ thuật chiết suất polyphenol, sản xuất gel rửa tay và các sản phẩm làm đẹp từ vỏ quả chè và có thể chủ động ứng dụng vào công tác thực hành sản xuất sản phẩm. Ngoài ra, dự án hoàn thành thủ tục và được cơ quan có thẩm quyền chấp nhận đơn về bảo hộ quyền tác giả đối với sản phẩm.
Như vậy, sau thời gian triển khai thực hiện, dự án đã đạt được mụctiêu và nội dung đề ra. Với những kết quả đạt được từ dự án cho thấy sản phẩm từ cây chè Shan tuyết cổ thụ không chỉ là sản phẩm để uống mà còn là sản phẩm làmsạch và làm đẹp thiết thực với nhu cầu đời sống của con người, giúp người tiêu dùng tiếp cận với những sản phẩm sạch có nguồn gốc từ thiên nhiên, hiệu quả và antoàn cho người sử dụng. Qua đó, góp phần tạo công ăn việc làm cho người lao động địa phương có công việc và thu nhập ổn định không chỉ từ búp chè mà còn từ vỏ quả chè…/.
Nguồn tin:
.jpg)
